Fundacja LiderON realizuje projekt na rzecz integracji dzieci i młodzieży pełnosprawnej z osobami z niepełnosprawnościami w ramach programu FIO – „Codzienny tor przeszkód osoby z niepełnosprawnościami”.
SAVOIR-VIVRE
Osoby z niepełnosprawnościami mają takie same potrzeby jak osoby pełnosprawne, tak samo: odczuwają przychylność, ciekawość, złe intencje, ocenianie interpretują kontekst zdań i zachowanie innych, wyrażają szczęście, radość, smutek, rozczarowanie.
SAVOIR-VIVRE to: sztuka życia oraz jak się zachować wobec drugiego człowieka. Od dziecka rodzice lub opiekunowie uczą nas dobrego zachowania wobec innych osób w tym starszych, dorosłych oraz rówieśników. Uczymy się zasad obowiązujących w różnych miejscach: szkołach, muzeach, teatrach, różnych domach oraz dziękowania, proszenia i przepraszania. Nikt nas nie uczy, jak się zachować wobec osoby z niepełnosprawnością, jak nawiązać kontakt, o czym rozmawiać, jak można się razem bawić i dlaczego lepiej zapytać niż milczeć i patrzeć.
OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI
Osoby z różnymi niepełnosprawnościami potrzebują akceptacji drugiego człowieka, zrozumienia niezależnie od wyglądu, wszechobecnych stereotypów i posiadanej niepełnosprawności. Ważne jest poczucie akceptacji niezależnie od sposobu mówienia, poruszania się czy posiadanych dysfunkcji.
Szacunek możemy wyrazić poprzez wyeliminowanie bezosobowych zwrotów, jednak samo określenie osoby jako niepełnosprawnej jest krzywdzące. Klasyfikacja na osoby pełnosprawne i z niepełnosprawnościami jest sporna, ponieważ dzieli osoby ze względu na stan zdrowia, ale jest powszechne i zapewne jeszcze długo tak zostanie.
Niepełnosprawny – osoby z niepełnosprawnościami!
Stosowanie zwrotów adekwatnych do posiadanych dysfunkcji:
- Osoba z niepełnosprawnością ruchu / osoba z niepełnosprawnościami
- Osoba z niepełnosprawnością wzroku / osoba niewidoma i słabowidząca
- Osoba z niepełnosprawnością słuchu / osoba głucha słabosłysząca
- Osoba z niepełnosprawnością intelektualną
- Osoby w spektrum autyzmu
- Osoby w kryzysie psychicznym
- Osoba z niepełnosprawnością niewidoczną (np. osoby z epilepsją, osoby chorujące onkologicznie)
Czy można tak powiedzieć?
Eliminując obawy i uprzedzenia jesteśmy gotowi na zbudowanie dobrych relacji, rozmowę i świadomą pomoc. Czy do osoby z niepełnosprawnością wzroku można powiedzieć: do zobaczenia, czy do osoby z niepełnosprawnością ruchu możemy powiedzieć: czy pójdziemy razem? Tak, możemy tak powiedzieć, ponieważ tak mówimy, taka jest powszechna komunikacja, szukanie innych, specjalnych słów może powodować więcej problemów i prowadzić do braku wzajemnego zrozumienia.
W zależności od niepełnosprawności można powiedzieć, wymigać, pokazać:
- Do zobaczenia, do widzenia!
- Czy pójdziemy razem?
- Słyszałem, że…
- Czy się rozumiemy?
Zachowanie niedopuszczalne
Często wobec osób z niepełnosprawnościami pojawia się uczucie litości, wynikające z wewnętrznego porówna się do osoby, która tylko w naszych oczach coś traci, ma gorzej lub jest słabsza. Pamiętajmy, że to nasze wyobrażenie i wcale tak nie jest, osoby z niepełnosprawnościami prowadzą aktywne i wartościowe życie, codzienna mobilizacja do funkcjonowania w niedostosowanych warunkach kształtuje charakter i uczy odwagi. Osoby pełnosprawne okazując litość, wrogość lub umniejszanie pokazują własne kompleksy i swoje niedowartościowanie.
Zachowania niedopuszczalne:
- Litość
- Ocenianie
- Głaskanie
- Nadmierna sympatia
- Wrogość
- Umniejszanie
Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością ruchu
- Należy szanować przestrzeń osoby z niepełnosprawnością ruchu
- Wózek jest prywatny i osobisty – jak samochód! Wszystko co się dzieje z wózkiem jest odczuwane i może budzić obawy osoby siedzącej na nim.
- Nie wolno dotykać wózka, wieszać na nim swoich rzeczy i manipulować przy nim.
- Osoby siedzące na wózkach elektrycznych przemieszczają się kierując wózkiem za pomocą dżojstika, ze względów bezpieczeństwa nikt nie może dotykać panelu sterującego.
- Rozmawiając z osobą siedzącą na wózku należy stanąć tak, aby osoba siedząca na nim nie musiała patrzenia wysoko do góry. Wystarczy stanąć dalej, usiąść lub kucnąć.
- Nigdy nie należy pchać wózka bez zgody osoby siedzącej na nim, zawsze trzeba zachować ostrożność, bezpieczną prędkość i kierować się bezpieczeństwem osoby siedzącej na nim.
Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością słuchu
- Należy szanować przestrzeń osoby z niepełnosprawnością słuchu, nie podchodzić nagle i z zaskoczenia.
- Podczas kontaktu ważne jest nawiązanie kontaktu wzrokowego.
- Nie wolno krzyczeć – osobę krzyczącą usłyszą wszyscy dookoła, a nie rozmówca z niepełnosprawnością słuchu.
- Nie należy podchodzić od tyłu lub łapać za rękę
- Najlepiej po prostu mówić:) – wiele osób niesłyszących czyta z ruchu warg
Jak nawiązać kontakt z osobą z niepełnosprawnością słuchu?
Należy skierować uwagę na siebie poprzez:
- Machnięcie ręką w kierunku osoby głuchej – ruch nadgarstka góra-dół
- Delikatne położenie dłoni w okolicy ramienia w celu odwrócenia osoby do siebie
- Tupnięcie w odległości 1-2 metrów – osoba niesłysząca poczuje drganie i odwróci się.
Jak można rozmawiać z osobą z niepełnosprawnością słuchu?
- Proponujemy wzajemne pisanie na kartce papieru
- Pisanie w telefonie – funkcja notowania lub popularne komunikatory
Savoir-vivre osób z niepełnosprawnością intelektualną
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną znakomicie czują się w znanym sobie otoczeniu. Niepokój i utrata poczucia bezpieczeństwa spowodowane są zmianą miejsca, obecnością obcych osób, nową sytuacją, trudnością w komunikacji. Ważna jest cierpliwość i zapewnienie dłuższego czasu do oswojenia się w nowej sytuacji.
Jak pomóc?
- Nie zadawać zbyt wielu pytań na raz, nasza dociekliwość spowoduje uczucie wycofania i niezrozumienia.
- Stosowanie słownictwa adekwatnego do wieku, nie można mówić do osoby dorosłej zdrobniale i w sposób dziecinny.
- Używanie zdań prostych i zrozumiałych
- Zapewnienie pomocy, wsparcia, towarzystwa do momentu przybycia opiekuna
- Dostosowanie tempa wypowiedzi
- Niestosowanie przerysowań: głośne lub bardzo wolne mówienie, rozbudowana gestykulacja
- Ważne jest uszanowanie bezpiecznej przestrzeni, nieprzekraczanie dystansu wyznaczonego przez białą laskę lub psa przewodnika.
Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością wzroku
Ważne jest uszanowanie bezpiecznej przestrzeni, nieprzekraczanie dystansu wyznaczonego przez białą laskę lub psa przewodnika.
Ważne informacje w komunikacji z osobami z niepełnosprawnością wzroku:
- Nie podchodzimy nagle i blisko
- Widząc osobę niewidomą zmieniamy nasza trasę, aby ułatwić jej przejście
- Gdy stoimy, to przesuwamy się, aby zrobić przejście
- Nie zmuszamy do kontaktu i pomocy
- Nie dotykamy ręki oraz laski
- W kontaktach zawsze uprzedzamy swoją obecność – przedstawiamy się delikatnie dotykając ramienia.
Jak pomóc? – Najpierw zapytaj!
Po uzyskaniu zgody:
- podajemy swoje ramię z delikatnym dotknięciem i informacją – teraz podaję rękę z lewej strony, które osoba niewidząca uchwyci.
- prowadząc, należy poruszać się pół kroku przed.
- należy ostrzegać osobę niewidomą przed przeszkodą, koniecznością zatrzymania się, pochylenia.
- komunikacja musi być rzeczowa np. skręcamy w lewo.
Osoby niewidome bardzo często kierują się drogą znaną na pamięć (ilość przejść, krawężników, zakrętów, sygnałów), można wpływać na zmianę trasy, tylko w przypadku zagrożenia. Gdy osobie niewidomej towarzyszy pies przewodnik – osoba towarzysząca idzie po przeciwnej stronie. Psa nie wolno dotykać i wpływać na jego dekoncentrację.
Fundacja LiderON serdecznie zaprasza placówki edukacyjne do współpracy i wspólnych działań wspierających edukację społeczną dzieci i młodzieży.
Zapraszamy do kontaktu i współpracy.
Fundacja LiderON
Rzeszów
Ul. Słowackiego 2/6
www.fundacjalideron.pl
